Wat is eiwit?

Eiwitten zijn complexe moleculen die in alle levende organismen voorkomen en veel essentiële functies in het lichaam vervullen. Deze moleculen worden gevormd door de 'bouwstenen' van twintig aminozuren, die als essentieel of niet-essentieel kunnen worden beschouwd. De aminozuren die als essentieel worden beschouwd, kunnen niet in het lichaam worden gesynthetiseerd en moeten via de voeding worden verkregen, terwijl niet-essentiële aminozuren kunnen worden gesynthetiseerd door het lichaam door het metabolisme van andere aminozuren. Het aantal essentiële aminozuren is afhankelijk van de soort in kwestie. Mensen hebben bijvoorbeeld negen essentiële aminozuren (EAA's) nodig, terwijl honden er tien nodig hebben en katten elf (tabel 20).

Tabel 1: Essentiële aminozuren voor mensen, honden en katten.

Aminozuren 1-9 zijn essentieel voor mensen, 1-10 zijn essentieel voor honden en 1-11 zijn essentieel voor katten.

NB Hoewel taurine een soort aminozuur is (β-aminozwavelzuur), wordt het niet in eiwitten opgenomen en wordt het niet beschouwd als een van de 20 eiwitbouwstenen.

De structuur en functie van een eiwit/peptide kan sterk variëren, afhankelijk van de aminozuursequentie (Fig. 1). Hoewel er geen definitieve regel bestaat, kunnen kortere ketens van aminozuren (bijvoorbeeld 2-50) worden beschreven als peptiden, terwijl wordt aangenomen dat eiwitten 50 of meer aminozuren omvatten. Een sleutelrol voor veel eiwitten is het bieden van ondersteuning en structuur in het lichaam, inclusief de vorming van spierweefsel, botten, bindweefsel, huid en haar (inclusief aspecten zoals pigmentatie). Alle enzymen in het lichaam zijn eiwitten, die verschillende essentiële chemische reacties uitvoeren, van het afbreken van zetmeel in voedsel (bijvoorbeeld amylase) tot het repareren van DNA (bijvoorbeeld DNA-ligase). Peptiden en eiwitten zijn ook verantwoordelijk voor de productie van hormonen, neurotransmitters en andere chemische boodschappers – die allemaal verantwoordelijk zijn voor de overdracht van informatie door het lichaam om ervoor te zorgen dat de juiste biologische processen en functies worden uitgevoerd.

Figuur 1. Enkele rollen van eiwitten in het lichaam.

In het lichaam bevinden eiwitten zich in een constante staat van afbraak en hersynthese (bekend als eiwitomzet) (Fig. 2). Eiwitmoleculen worden afgebroken tot aminozuren, die vervolgens kunnen worden hergebruikt om meer eiwitten te bouwen. Deze endogene aminozuren zijn echter niet 100% beschikbaar voor de synthese van nieuwe eiwitten, omdat sommige ook kunnen worden omgezet in andere verbindingen zoals glucose en dopamine. Daarom is een exogene aanvoer van aminozuren – geleverd door eiwitinname via de voeding – nodig om de endogene aminozuren aan te vullen en te voldoen aan de vraag van het lichaam om nieuwe eiwitten te synthetiseren.

Wanneer de inname van eiwitten via de voeding onvoldoende is om aan deze eisen te voldoen, kan het proces uit balans raken, wat resulteert in overmatige afbraak van eiwitten in verhouding tot de eiwitsynthese in het lichaam, wat op zijn beurt schadelijk kan zijn voor de gezondheid en de prestaties. Daarentegen kan het garanderen van een adequate aanvoer van voedingseiwitten optimale prestaties van het lichaam mogelijk maken, bijvoorbeeld door de integriteit van de huid en vacht te behouden en een optimale werking van het immuunsysteem te ondersteunen.

Figuur 2. Overzicht van eiwitsynthese en afbraak.

Omdat eiwit essentieel is voor cel- en weefselgroei, komt dit tot uiting in een hogere eiwitbehoefte tijdens perioden van snelle groei of verhoogde vraag, zoals bij jonge opgroeiende dieren en tijdens de dracht/lactatie. Deze hogere eis houdt rekening met de extra eisen van de melkproductie, groei en ontwikkeling. De FEDIAF-richtlijnen bieden afzonderlijke richtlijnen over de eiwitniveaus die worden aanbevolen voor de vroege en late groeifasen van puppy's en kittens. Bij puppy's in de vroege groeiperiode is er een minimale behoefte van 25 g/100 g droge stof (DM) in de eerste 14 weken (wanneer de groeisnelheid hoog is), en dit daalt naar 20 g/100 g DM in de late groeiperiode1. Kittens daarentegen hebben, als obligate carnivoren, een minimale eiwitopname van 28 g/100 g DM nodig gedurende de 9-12 maanden van groei.¹.

Een hogere eiwitbehoefte voor katten vergeleken met honden wordt in de FEDIAF-richtlijnen gedurende alle levensfasen weerspiegeld, omdat katten sterker afhankelijk zijn van eiwitten als energiebron, in vergelijking met honden die alternatieve hulpbronnen zoals koolhydraten kunnen gebruiken.². Bij katten wordt een minimale eiwitbehoefte van 25 g/100 g DM geadviseerd voor actieve volwassen katten, met een hogere aanbevolen behoefte voor binnen-/gecastreerde individuen¹. FEDIAF-richtlijnen voor honden geven een minimumaanbeveling van 18g/100g DS voor een actieve volwassen hond¹, of 21g/100g DS voor minder actieve honden.

Ondanks een veel voorkomend misverstand onder eigenaren van gezelschapsdieren3, wordt een vermindering van de eiwitinname voor oudere huisdieren niet geadviseerd. Naarmate het verouderingsproces vordert, wordt het voor het lichaam steeds moeilijker om de vetvrije massa (LBM) te behouden. Vervolgens is een verandering in het totale lichaamsgewicht bij oudere huisdieren een vaak voorkomende trend.⁴. FEDIAF beveelt aan dat de eiwitinname hetzelfde blijft als de aanbevelingen voor volwassenen⁵Echter, Laflamme et al. (2005) bevelen aan dat een toename van het eiwitgehalte in de voeding in veel gevallen gunstig kan zijn voor oudere huisdieren, vooral als de voedselinname is afgenomen⁶. Naarmate huisdieren ouder worden, beïnvloeden factoren zoals de onderliggende ziekte de efficiëntie van het eiwitmetabolisme. Als de eiwitvoorziening via de voeding niet voldoende is, kunnen spiereiwitten worden afgebroken en gebruikt. Over een langere periode kan dit leiden tot sarcopenie bij oudere katten en honden, wat vervolgens de morbiditeit en mortaliteit beïnvloedt.

Zoals bij alle voedingscomponenten draagt ​​het garanderen van de minimale vereisten binnen de voeding bij aan de gezondheid en het welzijn van huisdieren. Historisch gezien was er onder veel eigenaren van gezelschapsdieren de overtuiging dat het voeren van eiwitrijke diëten in feite schadelijk zou kunnen zijn voor de gezondheid – met een verband dat het risico op nierproblemen zou vergroten. Voor gezonde personen is er geen bewijs om dit te ondersteunen. De uitzondering hierop vormen honden en katten met een verminderde nierfunctie, en dergelijke personen met reeds bestaande aandoeningen kunnen worden geadviseerd een op maat gemaakt dieet met een verlaagd eiwitgehalte te consumeren om voedingsondersteuning te bieden voor de behandeling van een door een dierenarts gediagnosticeerde aandoening.⁷.

Dus, wat zijn de voordelen van voeren boven deze minimumvereisten?

• Het vervullen van de energiebehoefte van een individu door middel van een hoog eiwitgehalte in de voeding kan de behoefte aan het opnemen van andere componenten, zoals vet, beperken. Daarom is aangetoond dat het voeren van diëten met een hoog eiwitgehalte gunstig is bij het vergemakkelijken van gewichtsverlies bij honden en katten met overgewicht.
• Diëten met een hoog eiwitgehalte kunnen oudere huisdieren ten goede komen door een licht verteerbare energiebron te bieden en de afhankelijkheid van componenten zoals vet te verminderen om het lichaamsgewicht op peil te houden en een lang leven te bevorderen.
• Diëten geformuleerd met een hoog gehalte aan dierlijke eiwitten zullen waarschijnlijk correleren met de aanwezigheid van een hoog gehalte aan collageen in de voeding. Collageen is de sleutel tot de gezondheid van de botten en cruciaal voor de gezondheid van de gewrichten, waardoor mobiliteit en flexibiliteit gedurende de levensfasen mogelijk is. Collageen speelt ook een rol bij het behoud van de gezondheid van huid en vacht.
• Een hoger eiwitgehalte kan de spiergroei en het herstel bevorderen, wat van bijzonder belang kan zijn voor eigenaren van werk- of sporthonden die dagelijks een hoge fysieke belasting hebben.
• Door het lichaam te voorzien van een overvloed aan eiwitten, en dus aminozuren, kunnen cellen in het hele lichaam worden vervangen en aangevuld, waardoor de algemene gezondheid wordt bevorderd.

Hoewel het totale gehalte aan ruwe eiwitten in diervoeding als indicator voor adequate AA-gehalten dient, garandeert dit niet noodzakelijkerwijs dat aan alle eisen wordt voldaan. Omdat elke AA een andere rol speelt in het lichaam (zie Tabel 1), geven de FEDIAF-voedingsrichtlijnen gedetailleerde richtlijnen over de afbraak van AA die nodig is om het risico op een tekort te verminderen. De dieetformulering moet ervoor zorgen dat het huisdier een volledig AA-profiel krijgt, waarbij rekening wordt gehouden met de vereisten voor de soort en de levensfase, waarvoor mogelijk het gebruik van aanvullende synthetische aminozuren aan de formulering nodig is.

Alle producenten van diervoeding zijn wettelijk verplicht om het ruwe eiwitgehalte te vermelden onder het analytische bestanddeel van de productverpakking. Bij het vergelijken van producten op basis van eiwitgehalte is het belangrijk om niet alleen rekening te houden met de behoefte van het dier, maar ook met het vochtgehalte van het voer, zodat een directe vergelijking mogelijk is (dit is vooral van belang bij het vergelijken van brokken en ruwvoer).

De eiwitbronnen die in diervoeding worden gebruikt, worden steeds diverser, waardoor de consument een grote verscheidenheid aan keuzemogelijkheden krijgt. Traditionele dierlijke bronnen zoals kip, rundvlees en zalm zijn gemakkelijk te vinden in de winkelschappen, terwijl meer nieuwe eiwitten zoals buffel, konijn en kangoeroe allemaal zijn opgenomen in moderne diervoedingsformuleringen. Vaak worden deze eiwitten geselecteerd vanwege hun unieke voedingseigenschappen en de daaropvolgende marketingmogelijkheden die ze bieden.

Plantaardige eiwitten zoals soja-, erwteneiwit en maïsgluten worden steeds belangrijker in moderne formuleringen. Ondanks een aanvankelijke misvatting dat plantaardige eiwitten van lage kwaliteit zijn en onvoldoende EAA’s bevatten, is aangetoond dat de verteerbaarheid bij zowel katten als honden niet negatief wordt beïnvloed door het gebruik van plantaardige eiwitten.⁸. Indien correct geformuleerd, kunnen plantaardige eiwitten in combinatie met dierlijke eiwitten, of als enige eiwitbron, voldoen aan de eiwitbehoeften van zowel honden als katten. Bruin et al. (2009)⁹ een vleesvrij dieet gegeven aan werkende sledehonden zonder negatieve gevolgen voor de gezondheid of prestaties. De studie toont aan dat het verstrekken van het juiste eiwitniveau met een volledig AA-profiel een prioriteit moet blijven bij de samenstelling van het dieet boven de eiwitbron. Hoewel de acceptatie van plantaardige eiwitten onder consumenten is toegenomen, concluderen Dodd et al. (2019)¹⁰ benadrukt dat de diëten van eigenaren een belangrijke factor zijn in de motivatie om huisdieren uitsluitend plantaardige diëten te geven. Hoewel veel ondervraagde eigenaren zouden overwegen een plantaardig dieet te voeren als het in de handel verkrijgbaar is, werd slechts 1.6% van de honden en 0.7% van de katten uitsluitend met een plantaardig dieet gevoerd.

In navolging van de trends in de menselijke voedselketen wordt de perceptie van klanten over de eiwitkwaliteit steeds meer beïnvloed door de inkoop en inkoop van grondstoffen. Voor dierlijke producten is er steeds meer aandacht voor welzijnsclaims, herkomst en certificeringsprocessen (bijvoorbeeld biologisch). Deze humanisering heeft geresulteerd in een premiummarkt rond de marketingclaims die verband houden met eiwitbronnen. Op voedingsgebied is er de afgelopen jaren op de markt voor huisdiervoeding sprake geweest van een toegenomen belangstelling van de consument voor eiwitrijke producten, met verdere belangstelling voor de opname van vers vlees¹¹. Veel van deze eiwitrijke producten worden op de markt gebracht met een link naar de voorouderlijke wortels van onze honden- en kattengenoten – maar het is belangrijk om te bedenken dat de kwaliteit en biologische beschikbaarheid van de eiwitten net zo belangrijk zijn voor het gebruik ervan als het totale niveau in een product. .

Eiwit is een essentieel onderdeel van elk dieet, ongeacht de soort of levensfase van het dier. Nu er brancherichtlijnen zijn die ervoor zorgen dat aan de minimumeisen wordt voldaan binnen de producten die aan eigenaren van gezelschapsdieren worden aangeboden, proberen producenten van diervoeding deze eisen te overtreffen en de biologische beschikbaarheid te bevorderen in hun streven naar het optimaliseren van de voordelen die het dier krijgt. Met een breed scala aan producten dat aan eigenaren wordt aangeboden, biedt de kruising van trends uit de menselijke markt unieke verkoopargumenten en nieuwe kenmerken om productdifferentiatie te bevorderen. Bovendien hebben onderzoeksresultaten op het gebied van de menselijke voeding vaak overdraagbare banden met honden en katten, en deze soortoverschrijdende kennis maakt de implementatie van technologische en verwerkingsvooruitgang mogelijk die kan worden benut door de huisdiervoedingsindustrie, waardoor uiteindelijk hoogwaardige producten kunnen worden geleverd aan eigenaren van gezelschapsdieren en dieren. het bevorderen van de gezondheid en het welzijn van huisdieren.

1. FEDIAF. (2021). Voedingsrichtlijnen voor complete en aanvullende diervoeding voor katten en honden (pp. 1–98).
2. Buff, PR, Carter, RA, Kersey, JH, en Bauer, JE (2014). Natuurlijk voedsel voor huisdieren: een overzicht van natuurlijke diëten en hun impact op de fysiologie van honden en katten. Tijdschrift voor Dierwetenschappen, 92, 3781-3791.
3. Hutchinson, D., Freeman, LM, Schreiner, KE, en Terkla, DG (2009). Onderzoek naar meningen over de voedingsbehoeften van oudere honden en analyse van voedingsprofielen van in de handel verkrijgbare diëten voor oudere honden. Internationaal tijdschrift voor toegepast onderzoek in de diergeneeskunde, 9, 68-79.
4. Pérez-Camargo, G. (2004). Kattenvoeding: wat is nieuw in het oude? Compendium over permanente educatie voor de praktiserende dierenarts, 26, 5-10.
5. FEDIAF. (2017). Verklaring van de FEDIAF Wetenschappelijke Adviesraad: Voeding van oudere honden. Opgehaald van https://fediaf.org/press-releases/2151-how-to-feed-a-senior-dog.html
6. Laflamme, DP (2005). Voeding voor oudere katten en honden en het belang van de lichaamsconditie. Dierenklinieken van Noord-Amerika: praktijk voor kleine dieren, 35, 713-742.
7. Elliott, DA (2006). Voedingsmanagement van chronische nierziekte bij honden en katten. Dierenklinieken van Noord-Amerika: praktijk voor kleine dieren, 36, 1377-1384.
8. Golder, C., Weemhoff, JL, & Jewell, DE (2020). Katten hebben een verhoogde eiwitverteerbaarheid in vergelijking met honden en verbeteren hun vermogen om eiwitten te absorberen naarmate de eiwitinname via de voeding verschuift van dierlijke naar plantaardige bronnen. Dieren, 10, 1-11.
9. Bruin, WY, Vanselow, BA, Redman, AJ, en Pluske, JR (2009). Een experimenteel vleesvrij dieet handhaafde de hematologische kenmerken bij sprintracessledehonden. Brits tijdschrift voor voeding, 102, 1318-1323.
10. Dodd, SAS, Cave, NJ, Adolphe, JL, Shoveller, AK, & Verbrugghe, A. (2019). Plantaardige (veganistische) diëten voor huisdieren: een onderzoek naar de houding en voedingspraktijken van huisdiereigenaren. PLoS ONE, 14, 1-19.
11. Vinassa, M., et al. (2020). Profilering van de perceptie van Italiaanse katten- en hondenbezitters over de kwaliteitskenmerken van huisdiervoeding. BMC Veterinair Onderzoek, 16, 1-10.