Katten hebben bepaalde voedingsstoffen nodig die voor andere zoogdieren niet essentieel zijn. Veel van deze essentiële voedingsstoffen worden van nature aangetroffen in dierlijke weefsels, wat aangeeft dat katten gespecialiseerde voedingsbehoeften hebben ontwikkeld die consistent zijn met de evolutionaire invloed van het feit dat ze strikte carnivoren zijn (MacDonald et al., 1984).

Bovendien zijn bij het voeren van katten de voedingssamenstelling en de smakelijkheid van de voeding cruciaal. Als katten onsmakelijk zijn, zullen ze weigeren te eten en daardoor kunnen ze een tekort aan essentiële voedingsstoffen krijgen, wat kan leiden tot klinische aandoeningen (Zaghini & Biagi, 2005). Dit benadrukt het belang van het formuleren en voeren van zeer smakelijke, voedzame diëten voor katten.

Lipiden vormen een groep organische moleculen, waaronder vetten en oliën. Voedingslipiden zijn een bron van essentiële vetzuren en geconcentreerde energie, omdat vet tweemaal zoveel calorieën per gram bevat als eiwitten en koolhydraten. Lipiden spelen een belangrijke rol als dragers van in vet oplosbare vitamines en sterolen en zijn componenten van veel hormonale voorlopers. Bovendien worden ze gebruikt om de smakelijkheid en textuureigenschappen van droge brokjes te verbeteren (Trevizan & Kessler, 2009).

Vetzuren zijn integrale componenten van lipiden. De essentiële aard van een vetzuur is voornamelijk te wijten aan het onvermogen van een dier om het in voldoende hoeveelheden te synthetiseren om aan zijn metabolische behoeften te voldoen (Bauer, 2008). Katten hebben, net als honden, het essentiële vetzuur linolzuur nodig. Linolzuur is een meervoudig onverzadigd omega-6-vetzuur. Vetzuren kunnen worden verlengd en onverzadigd tot alternatieve vetzuren met langere ketens. Honden zetten bijvoorbeeld gemakkelijk linolzuur om in arachidonzuur door het enzym Δ6-desaturase. Katten kunnen dit echter niet, omdat de omzetting beperkt is vanwege de lage activiteit van het enzym Δ6-desaturase in de lever van de kat. Als gevolg hiervan is arachidonzuur een essentieel vetzuur bij katten en moet het via de voeding worden verkregen. Arachidonzuur wordt in overvloed aangetroffen in dierlijke weefsels, vooral in de organen (Trevizan et al., 2012). Dit versterkt de noodzaak voor katten, als obligate carnivoren, om dierlijke weefsels te consumeren om aan hun voedingsbehoeften te voldoen.

Vitaminen zijn organische verbindingen die slechts in kleine hoeveelheden nodig zijn en worden geclassificeerd als essentiële micronutriënten. Omdat ze niet endogeen worden gesynthetiseerd, moeten ze uit de voeding worden gehaald. Vitaminen hebben diverse biochemische functies, die noodzakelijk zijn voor het behoud van een normale gezondheid en metabolische integriteit. De voedingsbehoeften van katten aan specifieke vitamines verschillen van die van de meeste andere zoogdieren. Deze bijzonderheden zijn het gevolg van significante verschillen in enzymactiviteiten tijdens de synthese van niacine (vitamine B3) en vitamine A (NRC, 2006).

Dieetniacine is essentieel bij katten, omdat niacine (en verwante verbindingen, waaronder nicotinezuur en nicotinamide-adenine-dinucleotide, NAD) een fundamentele rol speelt als co-enzymen in het metabolisme van koolhydraten, aminozuren en ketonlichamen bij katten. Katten kunnen, in tegenstelling tot honden, geen significante hoeveelheden niacine synthetiseren uit het essentiële aminozuur tryptofaan. Dit komt door een zeer hoog activiteitsniveau van een enzym (picolinecarboxylase) dat een metaboliet van tryptofaan snel omzet in acetyl-CoA in plaats van niacine, wat resulteert in onvoldoende productie van niacine. Hierdoor is de niacinebehoefte van katten 2.4 keer hoger dan die van honden (NRC, 2006).

Op dezelfde manier hebben katten voorgevormde vitamine A via de voeding nodig. Vitamine A is essentieel voor het gezichtsvermogen, de celdifferentiatie en de immuunfunctie bij katten. Carotenoïden, bijvoorbeeld β-caroteen, zijn voorlopers van vitamine A. Ze worden door planten gesynthetiseerd en worden daarom vaak aangetroffen in groenten, zoals wortelen en zoete aardappelen. Ter vergelijking: dierlijk weefsel bevat relatief lage concentraties carotenoïden en voldoende hoeveelheden vitamine A. Als obligate carnivoren missen katten het enzym dat nodig is om vitamine A uit β-caroteen te produceren, en hoewel ze β-caroteen kunnen opnemen, kunnen ze het niet omzetten in vitamine A. vitamine A (Schweigert et al., 2002). Voorgevormde vitamine A uit de voeding is alleen essentieel bij katten, omdat honden over de enzymen beschikken die nodig zijn voor de omzetting van carotenoïden (Zaghini & Biagi, 2005).

Als obligate carnivoren zijn katten sterk afhankelijk van voedingsstoffen die gemakkelijk in dierlijke weefsels te vinden zijn. Het is belangrijk dat katten een eiwitrijk dieet krijgen dat essentiële aminozuren bevat. Naast de essentiële aminozuren die honden delen, hebben katten taurine nodig, dat voorkomt in ingrediënten van dierlijke oorsprong. Hoge concentraties van het essentiële vetzuur arachidonzuur in dierlijk weefsel versterken deze behoefte aan voedingsstoffen, vooral uit dierlijke producten. Ten slotte hebben katten voedingsvitamines nodig die andere zoogdieren endogeen kunnen synthetiseren. Voorbeelden hiervan zijn niacine en voorgevormde vitamine A.

• Bauer, JE (2008). Essentieel vetzuurmetabolisme bij honden en katten. Revista Brasileira de Zootecnia, 37, 20-27.
• Eisert, R. (2011). Hypercarnivory en de hersenen: eiwitbehoefte van katten heroverwogen. Journal of vergelijkende fysiologie B, 181(1), 1-17.
• FEDIAF. (2021). Voedingsrichtlijnen voor complete en aanvullende diervoeding voor katten en honden. Europese Federatie voor de Petfoodindustrie, Brussel.
• Hayes, KC, Carey, RE, & Schmidt, SY (1975). Netvliesdegeneratie geassocieerd met taurinetekort bij de kat. Wetenschap, 188(4191), 949-951.
• MacDonald, ML, Rogers, QR, en Morris, JG (1984). Voeding van de huiskat, een carnivoor van zoogdieren. Jaaroverzicht van voeding, 4(1), 521-562.
• Morris, JG en Rogers, QR (1978). Ammoniakvergiftiging bij de bijna volwassen kat als gevolg van een voedingstekort aan arginine. Wetenschap, 199(4327), 431-432.
• NRC (Nationale Onderzoeksraad). (2006). Voedingsbehoeften van honden en katten. National Academies Press, Washington, DC.
• Pion, PD, Kittleson, MD, Rogers, QR, & Morris, JG (1987). Myocardfalen bij katten geassocieerd met laag plasma-taurine: een reversibele cardiomyopathie. Wetenschap, 237(4816), 764-768.
• Russell, K., Murgatroyd, PR, en Batt, RM (2002). De netto eiwitoxidatie is aangepast aan de eiwitinname via de voeding bij huiskatten (Felis silvestris catus). Het Journal of Nutrition, 132(3), 456-460.
• Schweigert, FJ, Raila, J., Wichert, B., en Kienzle, E. (2002). Katten absorberen β-caroteen, maar het wordt niet omgezet in vitamine A. The Journal of Nutrition, 132(6), 1610S-1612S.
• Trevizan, L., & Kessler, AM (2009). Lipiden in de voeding van honden en katten: metabolisme, bronnen en toepassing in praktische en therapeutische diëten. Revista Brasileira de Zootecnia, 38, 15-25.
• Trevizan, L., Kessler, AM, Brenna, JT, Lawrence, P., Waldron, MK, en Bauer, JE (2012). Behoud van arachidonzuur en bewijs van Δ5-desaturatie bij katten die een met γ-linoleen en linolzuur verrijkt dieet kregen. Lipiden, 47(4), 413-423.
• Verbrugghe, A., & Bakovic, M. (2013). Eigenaardigheden van het metabolisme van één koolstof bij de strikt vleesetende kat en de rol bij hepatische lipidose bij katten. Voedingsstoffen, 5(7), 2811-2835.
• Zaghini, G., en Biagi, G. (2005). Voedingskenmerken en smakelijkheid van het dieet bij de kat. Veterinaire onderzoekscommunicatie, 29(2), 39-44.